Mann Thomas
Molière
Klausuren, Klassenarbeiten
Zusammenfasssung und Anm. Buch I und II
Textauswahl für den Unterricht erläutert
Vortrag über Thomas Morus und seine 'Utopia'
Alkipiades
Hamilkar
Hannibal
Themistokles
Bilder
Opitz, Martin
Ortheil Hanns-Josef
Ars amatoria
Metamorphosen
Plinius
'Im Westen nicht Neues'
Rodrian
Sallust
Wallenstein
Die Jungfrau von Orleans
Der Verbrecher aus verlorener Ehre
Maria Stuart
Tell
'Der Vorleser'
Rede
'Das siebte Kreuz'
an Lucilius
Über das glückliche Leben
Dramen
Antigone
König Ödipus
Der Schimmelreiter
Lulu von Strauss und Torney
Süßkind
Tibull
Trakl
Aeneis
Eklogen
Martin Walser
Robert Walser
'Das Gold von Caxamalca'
'Frühlingserwachen'
Die Ermittlung
Gedichte
Diss. Anmerkungen
Diss. Kapitel 1 - 4
in Diss. zitierte Literatur
Vortrag

101) de partiendis vitae commodis, hoc est materia voluptatis

102) His inoffensis (inoffensus: unangestoßen, ungehindert) legibus (nominale Abl. abs.) tuum curare commodum, prudentiae est; publicum praeterea pietatis; sed alienam voluptatem praereptum ire, dum consequare tuam, ea vero iniuria est. Contra tibi aliquid ipsi demere, quod addas aliis, id demum est humanitatis ac benignitatis officium, quod ipsum numquam tantum aufert commodi, quantum refert. Nam et beneficiorum vicissitudine (vicissitudo: Gegenleistung) pensatur (pensare: aufwiegen, entschädigen) et ipsa benefacti conscientia ac recordatio caritatis eorum et benevolentiae, quibus benefeceris (Konj. Perf. Aktiv od. Futur 2?), plus voluptatis affert animo, quam fuisset illa (voluptas) corporis, qua abstinuisti (abstinere. eo: sich von etw. zurückhalten, sich enthalten).

103) aequo

104) Itaque hoc pacto (eo pacto: auf diese Art) censent - et excussa (excutere, io: genau untersuchen) sedulo et perpensa (perpendere, o: genau abwägen) re - omnes actiones nostras, atque in his virtutes etiam ipsas, voluptatem tandem velut finem felicitatemque respicere.

105) Voluptatem appellant omnem corporis animive motum statumque, in quo versari natura duce (nominaler Abl. abs.) delectet.

106) natura iucundum

107) falsa voluptatis opinio

108) adulterina (ehebrecherisch, verfälscht, falsch) voluptas

109) vanis et nihil profuturis honoribus affici

110) Nam quid naturalis et verae voluptatis affert nudatus alterius vertex aut curvati poplites (poples, itis: Kniebeuge, Knie), hoccine (hicine, haecine, hocine, dieser usw. da?) tuorum poplitum dolori medebitur (mederi mit Dativ: heilen) aut tui capitis phrenesim (phrenesis, is f. : Wahnsinn) levabit! In hac fucatae (fucatus: gefärbt, geschminkt) voluptatis imagine mirum quam suaviter insaniunt (insanire: vernunftlos, närrisch sein) ii, qui nobilitatis opinione sibi blandiuntur ac plaudunt, quod eiusmodi maioribus nasci contigerit, quorum longa series dives - neque enim nunc aliud est nobilitas - habita sit.

111) Quae suavitas esse potest ac non fastidium potius in audiendo latratu atque ululatu canum! Aut qui maior voluptatis sensus est, cum leporem canis insequitur, quam cum canis canem! Nempe idem utrobique agitur, accurritur enim, si te cursus oblectet.
At si te caedis spes, laniatus (Zerfleischen; Genitiv) expectatio sub oculis peragendi (zu ‘laniatus’; unechtes Gerundivum) retinet, misericordiam potius movere debet spectare (ist Subjekt zu ‘debet) lepusculum a cane, imbecillum a validiore, fugacem ac timidum a feroce, innoxium denique a crudeli discerptum (ergänze: esse). Itaque Utopienses totum hoc venandi exercitium, ut rem liberis indignam, in lanios (quam artem per servos obire – ausführen lassen - eos supra diximus) reiecerunt. Infimam enim eius (mit ‚eius‘ ist das Handwerk der Metzgerei gemeint) partem esse venationem statuunt, reliquas eius partes et utiliores et honestiores, ut quae (ut quae – da diese ja) et multo magis conferant et animalia necessitatis dumtaxat gratia perimant, cum venator ab miseri animalculi caede ac laniatu nihil nisi voluptatem petat. (vgl. Textsammlung)

112) sensum iucunditate perfundunt

113) perversa consuetudo

114) fundamentum omnium (voluptatum) ac basim

115) hoc vero putant esse dementissimum

116) sanitati iniuriam facere et cetera naturae blandimenta respuere (ausspeien, von sich weisen), nisi quis haec sua commoda negligat, dum aliorum publicamve (auf ‚voluptatem’ zu beziehen?) ardentius procurat, cuius laboris vice (vicis als Genitiv; Nom. kommt nicht vor, vicem, vice: Wechsel, Wechselseitigkeit) maiorem a deo voluptatem expectet.

117) sed suos durius, quos eo deploratiores (deploratus: beklagenswert, verworfen) ... censent, quod tam praeclara educatione ad virtutem egregie instructi contineri tamen ab scelere non potuerint.

118) Grundsätzlich gilt für Morus, was er im Zusammenhang mit der Todesstrafe im 1. Buch dargelegt hat: deus non alienae modo, verum etiam suae cuique mortis ius ademerit (Gott hat jedem nicht nur die Verfügung über das fremde, sondern auch über das eigene Leben genommen.).

119) Aegrotantes magno cum affectu curant nihilque prorsus omittunt, quo sanitati eos, vel medicinae vel victus observatione, restituant. Quin insanabili morbo laborantes assidendo, colloquendo, adhibendo demum, quae possunt, levamenta solantur.Ceterum si non immedicabilis modo morbus sit, verum etiam perpetuo vexet atque discruciet, tum sacerdotes ac magistratus hortantur hominem, quandoquidem - omnibus vitae muniis impar, aliis molestus ac sibi gravis - morti iam suae supervivat (supervivere mit Dativ), ne secum statuat pestem diutius ac luem alere neve, cum tormentum ei vita sit, mori dubitet; quin, bona spe fretus (fretus mit Abl. - im Vertrauen auf), acerba illa vita velut carcere atque aculeo vel ipse semet eximat (se eximere, o – sich befreien) vel ab aliis eripi se sua voluntate patiatur.
Hoc illum (ergänze vor ‘hoc illum’ ein ‘dicunt’ - sie sagen, dem folgt der AcI), cum non commoda, sed supplicium abrupturus morte sit, prudenter facturum (esse); quoniam vero sacerdotum in ea re consiliis, id est interpretum dei, sit obsecuturus, etiam pie sancteque facturum (esse). Haec quibus persuaserint, aut inedia (inedia: Hungern) sponte vitam finiunt aut sopiti (sopire: einschläfern) sine mortis sensu solvuntur. Invitum vero neminem tollunt (tollere: entfernen, hier: töten) nec officii erga eum quicquam imminuunt. Persuasos hoc pacto defungi defungi: sein Leben enden) honorificum (est).
Alioqui, qui mortem sibi consciverit (consciscere, o: beschließen) causa non probata sacerdotibus et senatui, hunc neque terra neque igne dignantur, sed in paludem aliquam turpiter insepultus abicitur.(vgl. Textsammlung)

120) Irridere deformem aut mutilum, turpe ac deforme non ei, qui ridetur, habetur, sed irrisori (irrisor: Spötter), qui cuiquam, quod in eius potestate non erat, ut fugeret, id vitii loco stulte exprobret (exprobrare: vorwerfen).



Anmerkungen 81 - 100 / Anmerkungen 121 - 140

HaftungsausschlussImpressum